Danıştay, etraf mevzuatlarını yerine getirmediği için kapanması gereken 13 termik santralin misyon müddetlerinin gece yarısı çıkarılan yönetmelikle uzatılmasına müsaade etmedi.
İnsan sıhhatine ve etrafa ziyan verdiği, mevzuatlara da uymadığı gerekçesiyle ikisi kamuya ilişkin toplam 13 santral hakkında yaklaşık beş yıl evvel kapatma kararı alındı.
Lakin santrallerin mevzuatlara ahengi için evvel üç yıl ek müddet tanındı. Buna nazaran ahenk için gerekli süreçlerin yapılmaması halinde santraller 31 Aralık 2019’da kapatılacaktı. Bu mühletin dolmasına beş gün kala ise yeni bir yönetmelik çıkarılarak, santrallerin sorumluluklarını yerine getirmemelerine karşın misyon müddetleri 2,5 yıl daha uzatıldı.
Karar, TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda görüşüldükten sonra vergi yasa teklifine gece yarısı eklenen bir unsur ile alındı. Yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlandı. Ve santrallerin bir kısmı misyonlarına devam etti.
Danıştay yürütmeyi durdurdu
TEMA Vakfı, Danıştay’a yönetmeliğin iptali için dava açtı. Vakfın dava dilekçesinde, yönetmelik değişikliğiyle getirilen esnekliklerin uygulanması halinde, elektrik üretim santrallerinin atıklarının, uygunluk raporları alınmadan denetimsiz bir formda boşaltılması sonucu etrafa geri dönülemez zararların verilmesine sebep olacağı belirtildi.
Deutsche Welle Türkçe’den Serkan Ocak’ın haberine nazaran, Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası, TEMA Vakfı’nı açtığı davada haklı buldu. Yönetmeliğin yürürlüğü durduruldu.
“Çevre ve insan sıhhatine zararlı”
Danıştay’ın kararında en dikkat cazibeli kısım, birinci verilen uzatma mühletinin kâfi olduğu vurgusuydu.
Kararda, termik santrallerin faaliyetleri sonucu oluşan atıkların, toksik nitelikte olduğu, yeraltı ve yüzey suları ile tarım alanlarını kirlettiği, etraf ve insan sıhhati açısından olumsuz tesirlerinin bulunduğuna dikkat çekildi. Danıştay’ın verdiği kararda, müddetin dolmasına beş gün kala çıkarılan yönetmelik ile yeni bir mühlet uzatımının, genel bir düzenleme niteliğinde olduğu, bunun da mevzuat üretim tekniğine uygun olmadığı tabir edildi.
Kararda ayrıyeten çıkarılan yönetmelikle ilgili hangi konularda sorun olduğu tek tek sıralanarak, yapılan sürecin hukuka uygunluğunun bulunmadığı anlatıldı. “Telafisi imkânsız yahut güç ziyanların doğabileceği” sözüyle sürecin yürürlüğü durduruldu.
“Faaliyetleri derhal durdurulmalı”
TEMA Vakfı’nın avukatı Ömer Aykul, bu karar sonrasında termik santrallerin atıklarının yeraltı sularına olumsuz tesirleri olanların faaliyetlerinin derhal durdurulması gerektiğinin altını çizdi.
Aykul, “Bir mühlet verilmişti, bakanlık verdiği süreyi uzattı. Müddet uzatmanın insan ve etraf sıhhati açısından gerçek olmadığı anlaşılmış oldu” diye konuştu.
Tüm idari süreçlerde kamu faydası ve hukuka uygunluğun temel olması gerektiğinin altını çizen Aykul’a nazaran, yönetimler isteyerek hukuka muhalif süreç yapmaz ve tüm süreçleri hukuk devleti olmanın gereği yargısal kontrole tabidir. Aykul, “Burada da yargı bir kontrol yaptı. Kamu faydası olup olmadığına baktı. Hukuken sürecin yanlışsız olmadığına karar verdi” dedi.
Kömürlü termik santraller, arazi kullanımı ve oluşturduğu kirlilik nedenleriyle ekosistem üzerinde büyük baskı yaratıyor. İklim krizinin esas nedenlerinden biri olarak gösterildiği için de sık sık tenkitlerin odağında oluyor.
