Amerikan Uzay ve Havacılık Yönetimi (NASA), farklı şartlarda nasıl değişeceklerini gözlemlemek emeliyle uzaya 500 tohum gönderdi. Tohumlar, uzaya 1971’de Apollo14 misyonuyla gitti ve 34 kere Ay’ın etrafından dolaştı. Akabinde bu ağaçlar ABD, Avrupa ve Güney Amerika’da ekildi. NASA, “Ay ağacı” olarak isimlendirdiği bitkilerin haritasını Apollo 14’ün 50. yıldönümünde yayımladı.
1971’de farklı ağaç cinslerinden yaklaşık 500 tohum uzaya gönderildi. Ayın etrafında 34 defa dolaşan bu tohumlar daha sonra Dünya’nın farklı noktalarına dikildi. Amerikan Uzay ve Havacılık Yönetimi (NASA), ikisi Güney Amerika’da ve biri Avrupa’da olmak üzere toplam 83 Ay ağacının yerlerini gösteren bir harita paylaştı.
Ay ağaçları nerede?
Ağaçların üçte biri öldü
Bununla birlikte, ağaçların türleri kızılçamlardan , Douglas köknarlarına, çınarlardam loblolly çamlarına kadar çeşitlilik gösteriyor. Lakin, ağaçların üçte biri 1970’lerde dikildiğinden bu yana öldü.
Tohumlar, Ay’ın etrafında 34 defa döndü
“Ay ağaçları” Apollo 14 vazifesinin bir kesimi olarak ortaya çıktı. Apollo 14, 31 Ocak 1971’de başladı. Astronotlar 5 Şubat 1971’de Ay’a indi ve yaklaşık 9 saatlik bir Ay yürüyüşünden sonra 9 Şubat’ta Dünya’ya geri döndü. Vazifeye katılan Alan Shepard ve Edgar Mitchell ayda yürürken, Stuart Roosa komuta modülünde tohumlarla birlikte yörüngede 34 kez döndü.
Birtakım tohumlar kullanılmaz hale geldi
Vazife esnasında tohumlar sınıflandırıldı ve bir küme tohum karşılaştırma yapmak için Dünya’da bırakıldı. Uzaya gönderilecek olan tohumlar Roosa’nın kitine yerleştirildi, lakin mürettebat dünyaya döndükten sonra teneke kutu patlayarak açıldı ve pek çok tohum kullanılamaz hale geldi.
Ağaçlar dikildikten sonra unutuldu…
Akabinde NASA tohumları, filizleninceye kadar takip etmesi için ABD Orman Hizmetleri’nin bakımına verdi, lakin kimileri misyondan yıllar sonra ekilmedi. Uzay seyahatinden sağlıklı dönen fideler ABD’de (genellikle 1976’da ülkenin 200’üncü yıl dönümünün bir modülü olarak) ve tüm dünyada dikildi. Lakin, ağaçlar bir mühlet sonra unutuldu.
1996’da ağaçları bulmak için proje başlatıldı
Fakat eski astronot David Williams, durumu ferdî bir problem haline getirdi 1996 yılında ağaçları bulmak için bir proje başlattı.
‘Ağaçların vefatının uzay seyahatiyle ilgisi yok’
22 Ay ağacıyla haritaya başlayan Williams, bulduğu ağaç sayısının 83’e çıktığını ve günümüze kadar 21’inin öldüğünü belirtti. Lakin Williams, birçok ağacın mukadderatının uzay seyahatiyle ilgisi olmadığını söyledi.
Öteki taraftan William, ağaçların Beyaz Saray’a, Brezilya ve İsviçre’deki çeşitli bölgelere Milletlerarası Dostluk Ormanı’na, çeşitli üniversitelere ve NASA merkezlerine dikildiğini söyledi. Ayrıyeten ağaçların kimiler Japonya İmparotorluğu’na ve kimi Avrupa ülkelerine diplomatik amaçlarla yollandığını kelamlarına ekledi.
