Başka primat cinslerine nazaran el yapımız epey farklı. Bunun sebebini merak ettiyseniz bu mevzu hakkında ortaya atılan görüşlere birlikte bakalım.
Ellerimizin en kıymetli özelliği, başparmağımızın ucunun öteki parmakların ucuyla birleşebilmesidir.
Elin evrimini şimdi büsbütün aydınlatamamış olsak da, bu özelliğin evrim sürecinde büyük değere sahip olduğunu biliyoruz. Başparmak yapımızın bizlere kazandırdığı kavrama kabiliyeti, parmak uzunluklarımızın belirlenmesi konusunda da belirleyici rol oynamış olabilir.
Ellerimizin bugünkü hâline ne vakit ulaştığı konusunda kestirimler mevcuttur.
Mevzu üzerine çalışan pek çok araştırmacı, ellerimizin bugünkü hâline gelişini 800,000 yıl öncesine dayandırmaktadır. Lakin geçtiğimiz yıllarda 1.4 milyon yıl öncesine dayanan kemiklerin keşfi, bilim beşerlerine ellerimizin zannettiğimizden çok daha evvel evrimleşmiş olabileceğini düşündürmüştür.
Milyonlarca yıl evvel yaşayan atalarımızın elleri, çağdaş şempanzelerin ellerine benziyordu.
Velhasıl en başta bahsettiğimiz üzere ellerimiz daha büyük, başparmaklarımız ise daha küçük ve güçsüzdü. Bu türlü bir el yapısı, elleri de yere koyarak yürüyebilmek ve ağaçlara tırmanabilmek için gerekliydi. Bunun yanında bugün parmak uçlarımızda bulunan geniş kemikler şimdi gelişmediği için o vakitler parmaklarımız daha sivriydi.
Lakin ellerimizin bu yapısı, birtakım misyonları gerçekleştirmemizi de zorlaştırıyordu.
Zira o vakitler sahip olduğumuz ellerle bir şeyi kavramak ya da sıkmak epey zordu ve gücümüz bunun için kâfi değildi. Bugün ise ellerimiz eskisine nazaran çok daha güçlü ve destekleyici kemiklere, geniş ve yumuşak parmak uçlarına ve ellerimizi koruyan ve kavrama kabiliyetimizi arttıran yumuşak avuç içlerine sahiptir.
Bu süreçte baş, işaret ve orta parmaklarımızın baskıya dayanma gücü de gelişmiştir.
Bunun yanında başparmağımızda şempanzelerde rastlanmayan üç farklı kas gelişmiştir. Bu durum da bugün sahip olduğumuz kavrama kabiliyetini açıklamak için bir öteki değerli datadır.
Pekala ellerimiz neden bu formda evrimleşmiştir?
Bahis hakkında en yaygın teori, ellerimizin daha uygun alet yapmak için bu biçimde evrimleştiği, yani kavrama kabiliyeti yüksek olan insanların doğal seleksiyonla başkalarını saf dışı bıraktığı istikametindedir. Yapılan araştırmalar, taştan üretilmiş birinci aletlerin 3.4 milyon yıl öncesine, balta üzere daha detaylı aletlerin ise 1.7 milyon yıl öncesine dayandığını göstermektedir. Ürettiğimiz aletlerde vakitle meydana gelen gelişme de ellerimizin bugünkü formuna ulaşmasını sağlamıştır.
Bahisle ilgili misal öbür teoriler de bulunmaktadır.
Bunlardan bir tanesi, insanın elleriyle bir şeyler atma mahareti geliştirmeye, bir oburu ise yumruk yaparak bedeninde dahili bir silah geliştirmeye gereksinim duymasıyla açıklamaktadır. İkinci teoriye dayanak sağlayan nokta ise, yumruğumuzu sıktığımızda avcumuzda hiç boşluk kalmaması, parmak kemiklerimizin boşluk bırakmayacak biçimde gelişmiş olmasıdır. Sebebini kesin olarak bilmesek de, şu an için en çok ilgi gören ve kulağa en mantıklı gelen ihtimâl, ellerimizin alet kullanmaya duyduğumuz gereksinim sebebiyle geliştiğidir…
